Anne-Marie legt uit: "Professionals krijgen op verschillende niveaus zeggenschap. Ofwel echt meebeslissen over jouw werk. Het begint bij de teams zelf. Daarnaast hebben we commissies met professionals die specifieke onderwerpen behandelen. Vervolgens hebben we vakgroepen voor wijkverpleging, jeugdgezondheidszorg, sociaal domein en wonen en behandelen. Deze vakgroepen richten zich echt op de inhoud en de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat ondersteuning en zorg toegankelijk en beschikbaar blijft. Het enthousiasme om deel te nemen aan vakgroepen is groot, dat is heel positief!”
“Boven de vakgroepen hebben we de professionele raad (voorheen PAR, Professionele Advies Raad), waarin alle voorzitters van de vakgroepen zitten. Deze raad valt rechtstreeks onder het bestuur. Dus op alle niveaus willen we ervoor zorgen dat professionals inspraak hebben en betrokken zijn bij besluitvorming.”
Daadwerkelijk iets te zeggen en beslissen
“Met medezeggenschap reageer je over het algemeen altijd op besluiten, terwijl zeggenschap betekent dat je daadwerkelijk iets te zeggen en beslissen hebt binnen de organisatie. Deze verandering is positief, omdat de organisatie juist van de professionals zélf is en het management hen hierin wil ondersteunen."
Wilhelmien haakt in: "Precies, de grootste uitdaging waar we voor staan is het groeiende personeelstekort. We krijgen steeds meer vraag en complexere zorgbehoeften, waar alleen de professional echt zicht op heeft. Zij kunnen aangeven hoe we hiermee moeten omgaan. De gehele zorgsector in Nederland verandert, en dat moeten we samen aanpakken. Dit kunnen we alleen bereiken als de professionals ook zeggenschap hebben en kunnen meebeslissen over hoe we het willen doen met elkaar.”
Als team beslissen
“Daarom hoop ik ook vooral dat er vanuit de werkvloer naar ons wordt geluisterd. Het is belangrijk om te weten wat er gebeurt en hoe we daar samen iets mee kunnen doen. Een voorbeeld zijn onze woongroepen voor mensen met dementie. Als medewerkers aangeven dat een groep te onrustig is en dat ze geen persoon op de groep kunnen toevoegen die veel loopt en onrust veroorzaakt, kijken we samen of er een persoon op de wachtlijst staat die wel bij die groepsdynamiek past. Voorheen gebeurde dit niet. Het personeel is blij dat er nu naar hen wordt geluisterd. Als we als team kunnen beslissen wie in de groepsdynamiek past, blijft de kwaliteit van de zorg goed en raken professionals niet overbelast. Dat is al een grote vooruitgang.”
Geef de regie aan de professional
Anne-Marie: “Dit is een mooi voorbeeld uit de praktijk. Geef de regie aan de professional, want die weet het beste hoe de groep en de medewerkers tot hun recht komen. In het verleden lag de nadruk op het vullen van de bedden. Dat zijn managementtermen. Maar de mensen op de groep kunnen veel beter zelf afwegingen maken. Het management moet leren loslaten en zeggen: "Dit is waar we voor staan, jullie gaan dit regelen.”
Wilhelmien: “Medewerkers zien al dat het nu echt werkt. Voorheen legden we een probleem voor aan onze manager, maar hoorden we soms vervolgens lange tijd niets. Dan vraag je je af of er wel iets mee wordt gedaan. Nu, met de korte lijntjes en de vakgroepen, kunnen we het eerder terugleggen bij de professionals. Dit maakt de uitdaging in ons werk ook leuker. Al is het wel nodig professionals tijd en ondersteuning te geven om hun zeggenschap te laten horen.”
Kwetsbaarheid aanmoedigen
Anne-Marie: “Om daarmee te helpen regelen we trainingen voor mensen die deelnemen aan commissies, vakgroepen en de professionele raad. Ze krijgen daarvoor tijd vrijgesteld van ander werk, wat echt nodig is om het te laten slagen. We hebben samen met de voormalige PAR, een document opgesteld met voorbeelden. Het bevat verschillende casussen en situaties die we kunnen tegenkomen, en hoe we daarmee omgaan. We hebben in grote lijnen al een plan, maar we zullen het waarschijnlijk nog enkele keren moeten bijstellen. Het is samen ontdekken.”
Wilhelmien vult aan: “Professionals moeten ook zelf actief op de hoogte blijven. Soms lijken ze het te vergeten. Bijvoorbeeld als iets op de website staat en ze zeggen: "Oh, dat heb ik niet gezien." Het zou fijn zijn als ze zelf ook meer initiatief nemen. Het is geen onwil, maar het komt voort uit het feit dat we gewend zijn om dingen op een andere manier te doen. We moeten elkaar aanmoedigen om ons kwetsbaar op te stellen. En leren om zelf die gesprekken te voeren en te beseffen dat het positief effect heeft op ons werk als we onze zeggenschap inzetten.”
Elkaars taal spreken
Anne-Marie: “Ja, daarvoor moeten we ook elkaars taal leren spreken. We zijn gewend aan managementtaal, maar dat is niet de taal van de professional. Het is belangrijk dat we elkaar beter begrijpen om de juiste stappen te zetten. Ook de managers moeten begrijpen dat er veranderingen plaatsvinden. Daarvoor moeten we naar elkaar toe groeien om een goede cultuur te creëren. In je eentje kun je het niet.”
Wilhelmien: “Ik kan in m’n eentje sneller, maar samen kom je verder. Samen kunnen we veel meer bereiken voor elkaar en voor cliënten. Ik merk ook dat we al een heel eind zijn gekomen. Professionals voelen zich nu al veel meer gehoord dan een paar jaar geleden.”
